XLUnifac staat voor de Excel ten behoeve van Unifac als onderdeel van Advanced Reach Tool (ART).
De UNIFAC (Universal Functional Activity Coefficients) methode is een model in de chemische technologie om activiteitcoëfficiënten van componenten in vloeistofmengsels te voorspellen. Dit is belangrijk voor fase-evenwichten en processen zoals destillatie en extractie.
In Advanced Reach Tool wordt deze Excel gebruikt om de blootstelling aan gevaarlijke (organische) stoffen te schatten. Met de Excel wordt specifiek de Activity Coëfficient (AC) berekend, aan de hand van de Liquid Mole Fraction (LMF).
Hoe werkt het dan?
Van alle componenten wordt de LMF in het mengsel berekend, waarna met de verkregen AC in ART wordt gerekend. De berekening van LMF zit NIET in XLunifac en moet je dus zelf berekenen en vervolgens invoeren als data in XLUnifac.
Er zijn in XLunifac.xls – v1 al zeven stoffen/componenten ingevoerd.
Voor nieuwe componenten dient dus de achterliggende data in het tabblad ‘define component’ ingevoerd te worden.
Bijvoorbeeld 1,2-butanol:
Voorbeelden zijn hier te vinden:
https://www.aim.env.uea.ac.uk/aim/info/UNIFACgroups.html
De basis voor deze berekeningen zit in van der Waalskrachten. Alleen wordt in de Unifac methode vooral gekeken naar de groepen in de moleculen en niet naar de afzonderlijke moleculen. Dit is in 1968 door Bondi beschreven, aldus Fredenslund in 1975:
https://aiche.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/aic.690210607
De berekening is als volgt: Rk=vk/15,17 en Qk=Awk/(2,5×10^9). Zie eventueel XLUnifac, tabblad Rk/Qk.
Hieronder de link naar het oorspronkelijke Excelbestand.
En een link naar de originele manual:
Zelf heb ik (met hulp van een Excel Expert) enkele modificaties aangebracht en kan ik in één keer LMF en AC berekenen:
Van meerdere vakgenoten heb ik begrepen dat zij standaard de factor AC=1 toepassen. Met de uitkomsten als hierboven, betwijfel ik nu (december 2024) die keuze.