Barrières zijn de veiligheidsmaatregelen die een ongeval zouden moeten voorkomen. Of verdere schade en/of escallatie beperken.
In autotaal: snelheidsbeperkingen en verkeersregels zouden ongelukken moeten voorkomen en zijn daarom preventieve barrières. Kreukelzones en een airbag moeten verdere schade aan de mens voorkomen en worden daarom repressieve barrières genoemd.
In de procesindustrie en ook bij arbeidsveiligheid zijn deze begrippen belangrijk. Je proces wil je beheersen omdat je een product op de markt wil zetten.
En wellicht mag de installatie in brand staan, het gebouw wil je behouden en dus plaats je een sprinkler (om maar wat te noemen).
Onderstaand een afbeelding van een incident (runaway reactie= oncontroleerbaar). Links (blauw) de oorzaken van het incident, in het midden het incident zelf en uiterst rechts (rood) de mogelijke gevolgen. Met rode pijlen zijn een aantal van de barrières aangeduid die het incident of de eventuele gevolgeen zouden moeten voorkomen.
Zoals u ziet zijn er twee oorzaken die geen barrière hebben en die dus een runaway reactie tot gevolg kunnen hebben.
Bowtie / vlinderdas
Bovenstaand schema wordt dan ook een Bowtie/vlinderdas genoemd. Het geeft inzage in de (on)veiligheid van het proces.
U kunt er zelfs aan gaan rekenen hoe veilig (of onveilig) het is.
Bovendien ben ik van mening dat het ophangen van dit soort schema’s in de industrie verplicht zou moeten zijn. De operator kan dan zien wat de onveiligheid is en wat een bepaald proces kan verstoren. Ook in de wekelijkse veiligheidsrondjes van leidinggevenden – in gesprek met medewerkers – kan dit besproken worden.